Ιωάννης, ό ευαγγελιστής και θεολόγοι

Γιος τού Ζεβεδαίου και της Σαλώμης, αδελφός τού αποστόλου Ιακώβου, ήταν ό νεότερος σε ηλικία μαθητής τού Κυρίου, αφού προηγουμένως υπήρξε και μαθητής Ιωάννου τού Προδρόμου. Ψαράς κι αυτός στο επάγγελμα, ακολούθησε πρόθυμα την κλήση τού Ιησού Χρίστου.

Εξαιτίας της αρετής, της αφοσιώσεως και της αγάπης του υπήρξε ό μαθητής όν ήγάπα ό 'Ιησούς (Ίω. 13, 23) και άνηκε στο στενό πυρήνα των τριών αποστόλων τού Κυρίου. Από τις αναφορές στο πρόσωπο του των ιερών Ευαγγελίων, των Πράξεων των Αποστόλων, των Επιστολών τού Ιδίου και της Αποκαλύψεως, γνωρίζουμε για τον άγιο Ιωάννη τα κύρια σημεία της ζωής και της δράσεως του:
Υπήρξε ό μαθητής πού δεν εγκατέλειψε το Διδάσκαλο του και στις πιο δύσκολες στιγμές των Παθών και της Σταυρώσεως. Τον ακολούθησε στην αυλή τού Άννα και τού Καϊάφα, πάνω στο Γολγοθά, βοήθησε τον Ιωσήφ και το Νικόδημο κατά την Αποκαθήλωση και την Ταφή, έτρεξε πρώτος στο Μνημείο για να διαπιστώσει την εκ νεκρών Ανάσταση του... και συμμορφούμενος προς την ύστατη παραγγελία τού Κυρίου Ιδού ή μήτηρ σου, απ εκείνης της ώρας έλαβεν ό μαθητής (την Παναγία) εις τα ίδια (Ίω. 19, 27), για να την προστατεύει.

Ή δράση του ως αποστόλου κάλυπτε κατά τα πρώτα χρόνια την Παλαιστίνη/Έτσι, ήταν εκεί όταν μαρτύρησε ό αδελφός του Ιάκωβος, έλαβε μέρος στην Αποστολική Σύνοδο τού 49 ή 50 μΧ. στα Ιεροσόλυμα και κήδευσε την Ύπεραγία Θεοτόκο, στη Γεθσημανή, όταν «ό Υιός και Θεός της» παρέλαβε το πνεύμα της.

Στη συνέχεια πορεύθηκε στη Μικρά Ασία όπου έδρασε αποστολικά επί δεκαετίες, με έδρα την Έφεσο. Με το κήρυγμα, τα θαύματα, την αγάπη και το άγιο παράδειγμα του συντέλεσε στην προσέλκυση πλήθους ειδωλολατρών στη χριστιανική πίστη. Επί των χρόνων όμως τού αυτοκράτορα της Ρώμης Δομιτιανοΰ κηρύχθηκε μεγάλος διωγμός κατά των χριστιανών. Τότε συνελήφθη και ό Ιωάννης και εξορίστηκε εν τη νήσω τη καλούμενη Πάτμω, διά τον λόγον τού Θεου και διά την μαρτυρίαν 'Ιησού Χρίστου (Άποκ. 1, 9).Εξόριστος εκεί και ζώντας μαζί με το μαθητή του Πρόχορο μέσα σε μία σπηλιά, άκουσε πίσω του μία φωνή βροντερή σαν σάλπιγγα, πού έλεγε: Γράψε αυτό πού βλέπεις σε βιβλίο... (Άποκ. 1, 10-11)."Έτσι συνέταξε το βιβλίο Αποκαλύψεως», το τελευταίο της Καινής Διαθήκης, το όποιος προκαλούσε και προκαλεί πάντοτε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των αναγνωστών του. Ή μελέτη του όμως χρειάζεται προσοχή και πιο μεγάλη ή ερμηνεία του. Διαφορετικά ελλοχεύει ό κίνδυνος παρερμηνειών και παρεξηγήσεων, πού δημιουργούν φοβίες και πανικό (θόρυβος για το «σφράγισμα» τού αντίχριστου, το «666»), ή και αιρέσεις.

Πλην Αποκαλύψεως» ό άγιος' Ιωάννης συνέγραψε και το 4ο ιερό Ευαγγέλιο, το όποιο ή αρχαία εκκλησιαστική παράδοση χαρακτηρίζει «πνευματικό» γιατί σ' αυτό «βρίσκει κανείς μία ατμόσφαιρα υψηλότερη και πνευματικότερη», διακηρύσσεται ή ενσάρκωση τού Θεού Λόγου και αποκαλύπτεται ή «δόξα» του, αποκορύφωμα της οποίας είναι ό σταυρός, ή ανάσταση και ή επιστροφή τού Ιησού στον Θεό Πατέρα. Επίσης συνέταξε και απέστειλε την Α' επιστολή πού απευθύνει σε πολλές Εκκλησίες, τη Β ' προς κάποια συγκεκριμένη πού δεν κατονομάζει, και τη Γ ' επιστολή «πρός τόν άγαπητόν Γάιον».
Ό απόστολος Ιωάννης, ό «υιός τής βροντής» όπως τον είχε αποκαλέσει ό Κύριος (Μάρκ. 3, 17), τελειώθηκε εν ειρήνη σε βαθύτατο γήρας (άνω των 100 ετών). Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι κατά τα τελευταία έτη τής ζωής του επισκεπτόταν τούς χριστιανούς υποβασταζόμενος και μη μπορώντας να πει πολλά, συνιστούσε «τεκνία, αγαπάτε αλλήλους». Ό δε εκκλησιαστικός ιστορικός Εύσέβιος διασώζει τη συγκινητική ιστορία τού χριστιανού νέου ο όποιος παραστράτησε και έγινε λήσταρχος, ό Ιωάννης όμως, αν και υπερήλικας, τον αναζήτησε στο κρυσφύγετό του και όταν τον βρήκε, τον έκανε να μετανοήσει και να σωθεί (ΒΕΠΕΣ 19, 265-66).

Ή μνήμη τού ευαγγελιστού Ιωάννου τού θεολόγου τιμάται στις 8 Μαΐου και στις 26 Σεπτεμβρίου (ή Μετάστασις του).